ಉಗುಳಿನಲ್ಲಿ ಹೊರಳುವ ಜೀವ ! ! !

ಲೇಖನ: ಶಶಿಕುಮಾರ್‌ ಬಿ.ಎಸ್.‌

ಸ.ಶಿ. ವಿಜ್ಞಾನ

ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ, ಎಲೆಕ್ಯಾತನಹಳ್ಳಿ,

ನೆಲಮಂಗಲ ತಾ. ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾ,ಜಿಲ್ಲೆ

ನಾವಿನ್ನು ಚಿಕ್ಕ ಮಕ್ಕಳು ಬಹುಶಃ ನನಗೆ ಹತ್ತೋ-ಹನ್ನೆರಡೋ ವರ್ಷವಿರಬಹುದು. ದಸರಾ ರಜೆ ಬಂತೆಂದರೆ ಸಾಕು ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕಿತ್ತು. ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಯ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ದನಕರುಗಳನ್ನು ಸಾಕುತಿದ್ದೆವು. ಅವುಗಳ ರಾತ್ರಿ ಆಹಾರಕ್ಕೆ ಬೆಳಗ್ಗೆಯೇ ಬೇಗ ಎದ್ದು ಹುಲ್ಲು ಕೊಯ್ದು ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡಬೇಕಿತ್ತು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ನಾವು ಹೊಲದ ಬದುಗಳಲ್ಲಿ ಹುಲ್ಲನ್ನು ಕೊಯ್ದು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು.

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ - ನವೆಂಬರ್‌ ತಿಂಗಳೆಂದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಇಬ್ಬನಿ ಬೀಳುವ ತಿಂಗಳುಗಳು. ಬೆಳಗ್ಗೆ ಬೇಗ ಎದ್ದು ಹುಲ್ಲು ಕೊಯ್ಯಲು ಹೊಲದ ಬದುಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡಿದಾಗ ಅಲ್ಲಲ್ಲೇ ಯಾರೋ ಉಗುಳಿದಂತಹ ಎಂಜಲಿನ (ಲಾಲಾರಸ) ತರಹದ ವಸ್ತು. ನಾವದನ್ನು ಅಸಹ್ಯ ಪಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕುಡುಗೋಲಿನಲ್ಲಿ ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಸರಿಸಿ ತುಂಬಾ ಬೇಜಾರಾಗಿ ಹುಲ್ಲು ಕೊಯ್ದುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದೆವು.

ಅದನ್ನು ನೋಡಿದ ಕ್ಷಣ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮೂಡುತ್ತಿದ್ದುದು ನಮಗಿಂತ ಮುಂಚೆ ಯಾರೋ ಬದುಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದು ಹೋಗುವಾಗ ಉಗುಳುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು, ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬೈದು ಕೊಂಡಿದ್ದು ಉಂಟು. ಹೊಲಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗಲೆಲ್ಲ ಅದನ್ನು ನೋಡಿ ಅಸಹ್ಯ ಎನಿಸುತಿತ್ತು. ಆದರೂ ಅದೇನೋ ನಮಗೆ ಅದರ ನಿಜ ಸಂಗತಿ ತಿಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ಹಿರಿಯರನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ ಅವರೂ ಸಹ ಯಾರೋ ಉಗುಳಿರಬಹುದೆಂದೇ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು.

ಆದರೇ ಆ ನಿಗೂಢ ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಬಯಲು ಮಾಡಿದ್ದು ನಮ್ಮ ಸ್ನೇಹಿತರಾದ ಶ್ರೀಯುತ ಪ್ರಸನ್ನ ಸರ್‌ ರವರು. ಕಳೆದ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ. ಆ ದಿನ ನಾವು ಜೀವ ವೈವಿದ್ಯತೆಯನ್ನು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅರ್ಥೈಸಲು ಕಲಿಸಬಹುದಾದ ಕೆಲವು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯ.
ಮೈಸೂರಿನ ಆರ್‌.ಟಿ.ಟಿ.ಸಿ. ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ತಂಡ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಜೀವ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಟ್ಟಿಮಾಡುವಾಗ, ಒಂದು ಸಸ್ಯದ ಕಾಂಡದಲ್ಲಿ

ಅಕಸ್ಮಾತಾಗಿ ಪನಃ ಈ ಉಗುಳು ನನ್ನ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬಿತ್ತು . ಅದನ್ನು ನೋಡಿ ಅಸಹ್ಯ ಪಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ನನಗೆ, ಅದರ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಿದ್ದು ಪ್ರಸನ್ನ ಸರ್‌, ಅವರು ಮೊದಲು ಹೇಳಿದ್ದು ಶಶಿ ಸರ್‌ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಕಡ್ಡಿ ತಗೊಂಡು ಆ ಉಗುಳನ್ನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಸರಿಸಿ ನೋಡಿ ಎಂದು. ಕೂಡಲೇ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಕಡ್ಡಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಉಗುಳನ್ನು ಸರಿಸಿ ನೋಡಿದರೆ!!! ಉಗುಳಿನ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಅವಿತು ಕುಳಿತಿದ್ದ ಕೀಟ. ಆಗ ಪ್ರಸನ್ನ ಸರ್‌ ಗೆ ಧನ್ಯವಾದ ಹೇಳಿ, ಗೂಗಲ್‌ ಮಾಡಿ ನೋಡಿದರೇ … ಉಗುಳು ಕೀಟದ ಬಗ್ಗೆ ಪುಟಗಟ್ಟಲೆ ಸಾಹಿತ್ಯ.

ನನಗೆ ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಅಂದು ನನಗೆ ಉತ್ತರ ದೊರಕಿತು. ನಂತರದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ತಂಡ ವಿಜ್ಞಾನದ ತರಬೇತಿ ನೀಡುವಾಗ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆ ಅಥವಾ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ಕೀಟದ ಪರಿಚಯವಂತೂ ಮಾಡಿಯೇ ತೀರುತ್ತೇವೆ.

ಉಗುಳು ಕೀಟಗಳು ಇತರೆ ಕೀಟಗಳಿಂದ ಅಥವಾ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಂದ ತಮ್ಮನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೋ ಅಥವಾ ಆಹಾರ ಪಡೆಯಲು ಸಸ್ಯದ ಎಲೆಗಳನ್ನು ನಯವಾಗಿಸಲೋ ಅಥವಾ ಉಗುಳಿನೊಳಗೆ ಸಿಲುಕಿಕೊಂಡ ಇತರೆ ಕೀಟಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ತಿನ್ನಲೆಂದೋ, ತಮ್ಮ ದೇಹದಲ್ಲಿನ ದ್ರವವನ್ನು ಹೊರಗೆ ಸೂಸಿ, ಉಗುಳಿನ ಕೋಟೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಎಲೆಗಳ ತುದಿಯಲ್ಲಿಯೋ ಅಥವಾ ಕಾಂಡದ ಬುಡದಲ್ಲಿಯೋ ಜೋತು ಬಿದ್ದಿರುತ್ತವೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸೋಣ. ಆದರೆ ಆ ನಿಜ ಸಂಗತಿ ಕೀಟಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಗೊತ್ತು ತಾನೇಕೆ ಉಗುಳಿನ ಕೋಟೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು. ಅದರ ಪರಿಚಯವನ್ನೀಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳೋಣ.

ಉಗುಳು ಕೀಟ: ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು Spittle bug ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು frog hoppers ಎಂದೂ ಕರೆಯುವುದುಂಟು.

ಉಗುಳು ಕೀಟಗಳು ಶೈಶವಾವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಬೆಳೆದು ಪ್ರೌಢಕೀಟವಾಗುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ಉಗುಳನ್ನು ತನ್ನ ಗುದದ್ವಾರದ ಮೂಲಕ ಹೊರ ಸೂಸುತ್ತವೆ. ಈ ಉಗುಳಿನ ಕೋಟೆ ಕಟ್ಟಲು ಅದು ಸಸ್ಯದ ಕಾಂಡದ ಮೇಲಿರುವ ಇಬ್ಬನಿ ನೀರನ್ನು ಇಲ್ಲವೇ ಸಸ್ಯಕಾಂಡ ಕೊರೆದು ಕ್ಸೈಲಂ ಅಂಗಾಂಶದ ನಳಿಕೆಗಳಲ್ಲಿರುವ ನೀರನ್ನು ಹೀರುತ್ತವೆ. ಗುದದ್ವಾರದಿಂದ ಬಂದ ಇದರ ಮೂತ್ರವು ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿನ ಗಾಳಿಯೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆತು ಗುಳ್ಳೆಗಳಾಗಿ ಕೀಟದ ಸುತ್ತ ಉಗುಳಿನ ಕೋಟೆಯಾಗಿ ಆಕ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ. ಬಿಸಿಲಿನ ತಾಪ ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆ ಈ ನೀರಿನಂತಹ ವಸ್ತು ಗಿಡದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಸರಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿಯೇ ಈ ಕೀಟವನ್ನು ಉಗುಳು ಕೀಟ ಅಥವಾ Spittle bug ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ.

ಈ ಕೀಟವನ್ನು frog hoppers ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಸೂರ್ಯನ ಬಿಸಿಲಿನ ತಾಪ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಈ ಕೀಟದ ಸುತ್ತ ಇರುವ ನೀರಿಂತಹ ವಸ್ತುವೆಲ್ಲಾ ಆವಿಯಾಗಿ ಅಥವಾ ಕರಗಿ ಗಿಡದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಸರಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ಕೀಟಗಳು ಎಲೆಯ ಮರೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದು ಪ್ರೌಢಾವಸ್ತೆಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತವೆ. ನಂತರ ಬೆಳೆದು ಪ್ರೌಢಹಂತ ತಲುಪಿದಾಗ ಇವು ಎಲೆಯಿಂದ ಎಲೆಗೆ ಅಥವಾ ಗಿಡದಿಂದ ಗಿಡಕ್ಕೆ ಕಪ್ಪೆಯಂತೆ ನೆಗೆಯುತ್ತವೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಇದನ್ನು frog hopper ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ.