ಕೋಡು: ಸೋಜಿಗವಿದೆ! ನೋಡು !

 

                                             ಕೋಡು: ಸೋಜಿಗವಿದೆ! ನೋಡು !

                              ಲೇಖಕರು : ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಚೈತನ್ಯ

          ವಿಜ್ಞಾನ ಶಿಕ್ಷಕರು ಹಾಗೂ ವನ್ಯ ಜೀವಿ ತಜ್ಞರು

 

ಕೋಡು, ಅದೇನು ರಚನೆ! ಅದೇನು ಪರಿ! ಇದರಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟೊಂದು ಆಸಕ್ತಿಕರ ವಿಷಯವಿದೆಯಾ ? ಎಂದು ಅನ್ನಿಸದೇ ಇರದು. ಕೋಡುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜಂಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ನೋಡುತ್ತೇವೆಯಾ? ಬೇರೆ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇವೆಯಾ? ಅವು ಯಾವುದರಿಂದ ಮಾಡಿಲಾಗಿವೆ? ಎಷ್ಡು ವರ್ಷವಿರುತ್ತವೆ? ಕೋಡುಗಳ ರಚನೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಏಕೆ ವಿಭಿನ್ನ? ಕೋಡುಗಳಿಂದ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಏನು ಪ್ರಯೋಜನ? ಇವುಗಳ ಬಗೆಗೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡುವ ಬನ್ನಿ.

 ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕುವ ಹಸು, ಎಮ್ಮೆ, ಓತ ಮತ್ತು ಟಗರುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೋಡುಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೇವೆ. ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೀತಿಯ ಹಸುಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೀತಿಯ ಕೋಡು(ಕೊಂಬು)ಗಳು ಬೆಳೆಯುವುದನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೇವೆ. ಕೆಲವಲ್ಲಿ ಗಿಡ್ಡವಾಗಿಯೂ, ಕೆಲವು ತಳಿಯ ದನಗಳಲ್ಲಿ ಉದ್ದವಾಗಿಯೂ, ಕೆಲವಲ್ಲಿ ಸುರುಳಿಯಂತಯೂ ಇರುವುದನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೇವೆ. ಎಮ್ಮೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕತ್ತಿಯಂತೆ ಬಾಗಿರುವ ಕೋಡುಗಳನ್ನು ಕಾಣುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಮೇಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕದಾದ, ಕಟುಕನ ಕೈಗೆ ಹೋಗದಿದ್ದರೆ ಐದಾರು ಇಂಚಿನ ಕೋಡುಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಟಗರಿನಲ್ಲಿ ಕೋಡು ಇದ್ದರೆ ಕುರಿಯಲ್ಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಕತ್ತೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಯಲ್ಲಿ, ಉಹೂ..ಇಲ್ಲ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೋಡುಗಳು ಬೆಳೆದರೆ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಇರುತ್ತವೆ. ಹಂದಿ ಮತ್ತು ಆನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೋಡುಗಳು ಬೆಳೆಯದೇ, ಕೋರೆಹಲ್ಲಿನ (ದಂತ) ದಾಡೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಆನೆಗಳಲ್ಲಂತೂ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನೆಲ ಮುಟ್ಟುವವರೆಗೆ ಬೆಳೆದುಬಿಡುತ್ತವೆ.

 ಇವುಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾದ ಕೋಡುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿವೆ. ಅವೆ ಜಿಂಕೆಗಳು. ಇವುಗಳ ಕೋಡುಗಳು ಏಕೆ ವಿಭಿನ್ನ ಅಂತೀರಾ? ಏಕೆಂದರೆ ಇವುಗಳ ಕೋಡುಗಳು ಹುಟ್ಟುವಾಗ ದಪ್ಪನಾಗಿಯೂ, ಮೃದುವಾದ ಚರ್ಮವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದೂ ಆಗಿವೆ. ಅಷ್ಟೆ ಅಲ್ಲ! ಪ್ರತೀ ವರ್ಷವೂ ಉದುರಿಹೋಗುತ್ತವೆ. ದನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಕೊಂಬು ಕೆರಟಿನ್‌ ಹೊದಿಕೆಯಿಂದ ಆವರಿಸಿರುವ ಮೃದುವಾದ ಮೂಳೆಯ ತಿರುಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಮಾನವನ ಉಗುರು ಮತ್ತು ಕೂದಲಿನಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಬಹುದು. ಜಿಂಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕೋಡು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆಯೆ ವಿನಃ ಹೆಣ್ನು ಜಿಂಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಗಂಡು ಜಿಂಕೆಗಳಿಗೆ ʼಸ್ಟ್ಯಾಗ್‌ʼ ಎಂಬ ಉಪನಾಮವೂ ಇದೆ. ಕೋಡುಗಳನ್ನು ಉದುರಿಸಿದಾಗ ಗಂಡು ಜಿಂಕೆಯೂ ಸಹ ಹೆಣ್ಣು ಜಿಂಕೆಯಂತೆ ಕಾಣಿಸಿಬಿಡುತ್ತವೆ.ಕಾಡುಕುರಿಗಳಲ್ಲಿ (ಬಾರ್ಕಿಂಗ್‌ ಡೀರ್‌ ಅಥವಾ ಬೊಗಳುವ ಜಿಂಕೆ) ಗಂಡುಗಳಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕದಾದ ಮತ್ತು ಬಾಗಿರುವ ಸಣ್ಣ ಕೋಡು ಬೆಳೆದರೆ ಮೌಸ್‌ ಡೀರ್‌ (ಇಲಿ ಮೂತಿಯಂತೆ ಮುಖವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ) ಜಿಂಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೋಡುಗಳು ಇಲ್ಲ. ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಡುಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಿರುವ ಕೊಂಬು ನೇರವಾಗಿಯೂ, ಸ್ವಲ್ಪ ತಿರುಗಿಸಿದಂತೆಯೂ ಇದೆ.

  ಜಿಂಕೆಗಳ ಕೋಡು ಬೆಳೆಯುವಾಗ ಮೃದುವಾದ ತುಪ್ಪಳದಂತಿರುವ ವೆಲ್ವೆಟ್‌ ಫರ್‌ ನಿಂದ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ರಕ್ತನಾಳಗಳು ಸಮೃದ್ದವಾಗಿದ್ದು ಬೆಳೆಯುವ ಕೋಡಿಗೆ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಕೋಡುಗಳು ಒಂದೆರಡು ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೆಳೆದ ನಂತರ ಕಲ್ಲು ಅಥವಾ ಮರದ ಕೊರಡಿಗೆ ಉಜ್ಜಿ ಉದುರಿಸಿಬಿಡುತ್ತವೆ. ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ಉದ್ದಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಈ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಕೋಡುಗಳನ್ನೂ ಸಹ ಉದುರಿಸಿಬಿಡುತ್ತವೆ. ಇದು ಆಶ್ಚರ್ಯವಾದರೂ ಸತ್ಯ. ಮಗು ಜನಿಸಿದಾಗ ಇರುವ ಒಕ್ಕುಳ ಬಳ್ಳಿ ಐದಾರು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಉದುರುವಂತೆಯೇ ಇರುವುದು ವಿಶೇಷ. ಮತ್ತೆ ಆ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಕೋಡು ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಆಂಟ್ಲರ್ಸ್‌ (antlers)ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಕೊಂಬು ಉದುರಿಸದ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಆಂಟಿಲೋಪ್ಸ್ !‌ ಏಕೆಂದರೆ, ಇವುಗಳ ಕೊಂಬುಗಳು ಕೊಳವೆಯಂತೆ ಟೊಳ್ಳಾಗಿದ್ದರೆ ಜಿಂಕೆಗಳದ್ದು ಟೊಳ್ಳಾಗಿರದ ಗಟ್ಟಿ ಕೊಂಬುಗಳಾಗಿರುವುದು.

ಕೋಡುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ರಕ್ಷಣಾ ಸಾಧನವಾಗಿಯೂ ಜಿಂಕೆಗಳು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಸಂಗಾತಿಗಾಗಿ ಜಗಳವಾಡುವಾಗಲೂ ಸಹ ತಮ್ಮ ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡೂ ಕೊಂಬುಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಉದುರಿದಾಗ ಇವುಗಳನ್ನು ಮುಳ್ಳುಹಂದಿಗಳು ಕ್ಯಾಲ್ಸಿಯಂ ಮೂಲವಾಗಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿದು ತಿನ್ನುತ್ತವೆ. ಈ ಕೊಂಬುಗಳಿಂದ ಕುಡುಗೋಲಿನಂತಹ ಆಯುಧಗಳಿಗೆ ಹಿಡಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು! ಆದರೆ, ವನ್ಯಜೀವಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆಗಳಿಂದ ಸಾದ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇದು ಸ್ವಾಗತವೂ ಹೌದು.